Δύο χαρακτηριστικά γεγονότα για την περίοδο που διανύουμε

 

Της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου

Δύο χαρακτηριστικά γεγονότα για την περίοδο που διανύουμε ήταν το δημοψήφισμα στη Σκωτία και οι πρόσφατες δηλώσεις Ολάντ. Κάποιος αναλυτής είπε ότι η Ευρώπη βιώνει ένα δεύτερο 1989. Στην πραγματικότητα βιώνει την κλιμάκωση των γεωπολιτικών αλλαγών του 1989, της πλήρους επικράτησης της μονόπλευρης νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και της εκτροπής, με αφορμή την κρίση, από τις Ευρωπαϊκές αρχές, που εξισορροπούσαν θεσμικά, οικονομικά και κοινωνικά την απελευθέρωση των αγορών στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς και της Ευρωζώνης.
Το αποτέλεσμα στην Σκωτία, παρότι καθαρό, έχει ενδιάμεσο - μεταβατικό χαρακτήρα. Δηλαδή εκ των πραγμάτων θα ενισχυθεί η αυτονομία πλέον της Σκωτίας, ενώ αρκετοί ψήφισαν "όχι" ενόψει του δημοψηφίσματος του 2015 που θα κρίνει την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ, και τότε και αναλόγως της έκβασης του θα ανοίξει το θέμα εκ νέου. Στο αποτέλεσμα έπαιξε ρόλο και η ασάφεια ως προς το νόμισμα, καθώς φάνηκε ότι θα συνέχιζε η σύνδεση με τη Βρετανική λίρα, χωρίς όμως πλέον επιρροή στην οικονομική πολιτική του Λονδίνου, κάτι που επεσήμαναν προοδευτικοί οικονομολόγοι όπως ο Krugman. Μια πολιτική παράμετρος ήταν και η στάση του Εργατικού Κόμματος, που μετά την κεντροδεξιά στροφή επί Blair, τώρα με τον Miliband στράφηκε ξανά προς τις παραδοσιακές του θέσεις. Η βιομηχανική Σκωτία όπως και η Ουαλία των ανθρακωρυχείων είναι τα παραδοσιακά προπύργια της Βρετανικής αριστεράς που δεν ευνοεί εθνοκεντρικές τάσεις, σε αντίθεση με την Αγγλία που επικρατούν οι συντηρητικοί Τόρυς. Το μήνυμα πάντως προς την Ευρώπη είναι ισχυρό. Από τα ορεινά της Σκωτίας μέχρι την Ουκρανία και την Ιβηρική χερσόνησο αναπτύσσονται φυγόκεντρες δυνάμεις, γιατί πλέον τα εθνικά κράτη αποδυναμωμένα από την παγκοσμιοποίηση με υποταγμένες ηγεσίες δεν απαντούν στις ανάγκες των λαών τους διασφαλίζοντας τη θεσμική λειτουργία τους και την περιφερειακή και κοινωνική συνοχή τους. Την ίδια ώρα, η ΕΕ, αντί να καλύπτει αυτό το θεσμικό και κοινωνικό έλλειμμα και να λειτουργεί ως δημοκρατικό ανάχωμα στην παγκοσμιοποίηση, εγκλωβισμένη στο νεοφιλελεύθερο μονόδρομο καθημερινά επιτείνει τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά αδιέξοδα! Η θλιβερή δήλωση Ολάντ για την αποδοχή της Ευρώπης των διαφορετικών ταχυτήτων και η πλήρης υποταγή στο Βερολίνο, δεν τηρεί πλέον ούτε τα προσχήματα του Γαλλογερμανικού άξονα που εξισορροπούσε πολιτικά, περιφερειακά και οικονομικά την ΕΕ. Δύο είναι τα σενάρια πλέον για την Ευρώπη: είτε θα υπάρξει έστω και τώρα αφύπνιση και αλλαγή πορείας, είτε κάτω από την πίεση των εξελίξεων θα υπάρξει ως αντίδραση περαιτέρω σκλήρυνση των "Κεντροευρωπαϊκών" δυνάμεων, όπως εκφράζονται από την Γερμανική πολιτική, που θα ενισχύσει την αστάθεια, τις διαλυτικές δυνάμεις και την νομοτελειακά επερχόμενη σύγκρουση. Εάν υπερισχύσει το δεύτερο σενάριο στο τέλος και οι υποστηρικτές του θα υποστούν τις συνέπειες, όπως διδάσκει η Ευρωπαϊκή Ιστορία,αλλά με τεράστιο κόστος για όλους τους λαούς. Συμπέρασμα που μας αφορά. Σε αυτές τις συνθήκες ρευστότητας και επικείμενων αλλαγών, τώρα διαμορφώνονται καλύτερες συνθήκες για μια ισχυρή νέα διαπραγμάτευση τόσο για τη χώρα μας όσο και την Ευρώπη μέσα από τη συνεχή διεύρυνση των δυνάμεων που αντιπαλεύουν τον αδιέξοδο και επικίνδυνο νεοφιλελεύθερο μονόδρομο και επιδιώκουν τη διαμόρφωση Ευρωπαϊκών συμμαχιών αλλαγής πολιτικής. Γιατί πλέον ο άκρατος νεοφιλελευθερισμός πέρα από τις δραματικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του, αλλά και εξαιτίας αυτών, υποσκάπτει τη δημοκρατική λειτουργία και τη συνοχή της Ευρώπης και των κρατών της, και τροφοδοτεί την γεωπολιτική αστάθεια.

Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου