Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και η Δύση: Τρείς μύθοι και μία αλήθεια

 
Με ένα άρθρο στο «ημιεπίσημο» STRATFOR με τίτλο «Μπορεί ο Πούτιν να επιβιώσει;» ο ιδρυτής του think tank Τζορτζ Φρίντμαν, θέτει ένα ερώτημα το οποίο έχει αρχίσει να εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στον ημερήσιο Δυτικό Τύπο αλλά και σε αναλύσεις εξειδικευμένων οργανισμών. Το ερώτημα το οποίο φαίνεται να απασχολεί την Δύση, μετά την τραγωδία του Μπόινγκ των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από την ανατολική Ουκρανία, είναι το κατά πόσο ο Βλαδίμηρος Πούτιν θα επιβιώσει της δύσκολης θέσης στην οποία έχει βρεθεί η Ρωσία.

Του Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη
Ο συγκεκριμένος γεωπολιτικός αναλυτής, ασχολείται με το ζήτημα με τη δέουσα προσοχή και σοβαρότητα που χαρακτηρίζει τις αναλύσεις του, αλλά φυσικά μη αποφεύγοντας να μιλήσει ως κάποιος ο οποίος στέκεται σε γενικές γραμμές απέναντι από την πολιτική της Μόσχας ειδικά όπως έχει αυτή ξεδιπλωθεί από τον πόλεμο της Γεωργίας το 2008 και μετά.
Αφορμή του συγκεκριμένου σημειώματος, είναι αυτή ακριβώς η ανάλυση η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πλέον σοβαρή και τεκμηριωμένη από έναν έγκυρο και εγνωσμένου κύρους αναλυτή, ο οποίος προσπάθησε να εξορθολογίσει μία σειρά «χοντροκομμένων» τοποθετήσεων κάθε ειδικού, σε εισαγωγικά ή μη, σε κάθε Μέσο ο οποίος κρίνει πως ο ηγέτης της Ρωσίας έχει πάρει την κατιούσα και μάλιστα έχουν αρχίσει οι διάφοροι «δελφίνοι» να διαγκωνίζονται για το ποιος θα πάρει την θέση του στην μετα-Πούτιν εποχή.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται στο να καταδείξει την πτωτική πορεία του Β. Πούτιν είναι το πόσο δύσκολη θα είναι η θέση της Μόσχας «μόλις», όχι φυσικά «εάν», αποδειχθεί πως το αεροσκάφος έπεσε από δικούς της ανθρώπους, και το πώς η σημερινή ηγεσία της θα ανταπεξέλθει των οικονομικών κυρώσεων και της οικονομικής καταστροφής που θα επισυμβεί στη Ρωσία ύστερα από τη συντονισμένη δράση των δυτικών χωρών.

Φυσικά ο Τζ. Φρίντμαν είναι πολύ πιο προσεκτικός στις εκτιμήσεις του αναφορικά με το ποιος χτύπησε το αεροσκάφος και στο κατά πόσον ο Β. Πούτιν βρίσκεται σε δύσκολη θέση, ενώ δεν παραλείπει να επισημάνει ορθά πως σε περίπτωση που η ηγεσία της Ρωσία στριμωχτεί πραγματικά, τότε είναι που θα γίνει «επιθετική». Με βάση τα παραπάνω και κυρίως όλες εκείνες τις αναλύσεις που προσπαθούν να μιλήσουν για τον Β. Πούτιν στον αόριστο, θα ήταν χρήσιμο να προχωρήσουμε σε κάποιες επισημάνσεις όπου ίσως θα θέσουν τα πράγματα σε μία πιο ρεαλιστική βάση.
Κι αυτό, διότι η τάση να βλέπουμε την πραγματικότητα με βάση το τι θα θέλαμε να συμβεί και όχι με το – έστω υποκειμενικά – πως ακριβώς είναι, οδηγεί σε λάθος εκτιμήσεις, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε λάθος στρατηγικές, με κατάληξη τα αποτελέσματα των υιοθετούμενων πολιτικών να είναι ολέθρια:
Πρώτον, το να μιλάνε διάφοροι Δυτικοί σχολιαστές και αναλυτές για την αποτυχία της ρωσική πολιτικής στο θέμα της Ουκρανίας, αποτελεί λάθος κολοσσιαίων διαστάσεων αν όχι τερατώδες ψέμα ή/και λάθος υπολογισμός αφού η Ρωσία,
>Στην ουσία αφαίρεσε έδαφος – την Κριμαία – από μία άλλη χώρα (θεωρούμενα στη Ρωσία ιστορικά δικά τους εδάφη), χωρίς κάποιος από τη διεθνή κοινότητα – του Κιέβου συμπεριλαμβανομένου – να αντιδράσει με τρόπο που να κάνει το κόστος της ενέργειας αυτής για το Κρεμλίνο απαγορευτικό. Είναι ειρωνικό το να βλέπει κάποιος την επομένη της προσχώρησης της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, τον Ρώσο πρόεδρο να συνομιλεί στη Νορμανδία με τον ίδιο τον Ουκρανό ηγέτη και τους υπολοίπους αρχηγούς κρατών χωρίς στην ουσία να φαίνεται πως συμβαίνει κάτι το εξαιρετικό.
>Στη χειρότερη των περιπτώσεων για τη Ρωσία – εάν κάποιος θεωρήσει ότι ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν αποτελεί μία ορθολογική επιλογή – η ειρήνευση θα έρθει στην Ουκρανία μέσω μίας συμφωνίας όπου οι ρωσόφωνοι στο ανατολικό κομμάτι της χώρας θα αποκτήσουν κάποιο είδος αυτονομίας, δηλαδή η Ουκρανία θα λειτουργήσει ως μία (συν)ομοσπονδία και θα καντονοποιηθεί. Στην καλύτερη των περιπτώσεων για τη Ρωσία, η Ουκρανία θα διαλυθεί με το ανατολικό της κομμάτι να περιέλθει στον άμεσο έλεγχο και την κυριαρχία της.
Πώς μπορεί κάποιος να μιλήσει για «αποτυχία» της πολιτικής της Ρωσίας στο θέμα της Ουκρανίας, πως μπορεί να το προεξοφλεί, με βάση ένα τραγικό περιστατικό το οποίο ακόμα και να αποδειχτεί ότι ευθύνεται η Μόσχα, ΔΕΝ μπορεί από μόνο του να αλλάξει την πραγματικότητα επί του πεδίου της μάχης, και τις ισορροπίες στην Ουκρανία;
H μόνη λογική απάντηση είναι, ότι η «Μόσχα έχασε ολόκληρη την Ουκρανία», άρα η πολιτική της απέτυχε. Λογικό το επιχείρημα εάν όμως κάποιος λάβει υπόψη, το ότι ποτέ η Μόσχα δεν είχε ελέγξει τη δυτική Ουκρανία αποτελεσματικά, ούτε όταν στην εξουσία της χώρας βρισκόταν ένας φιλορώσος ηγέτης και πως σε τελική ανάλυση το Κρεμλίνο πριν λίγους μήνες βρέθηκε αντιμέτωπο με το φάσμα της απώλειας ολόκληρης της χώρας, κάτι το οποίο απέτρεψε, τότε το επιχείρημα φαίνεται να χάνει την αξία του.
Και ένα ερώτημα: Δηλαδή εάν τώρα που η Μόσχα έχει αποσπάσει έδαφος από την Ουκρανία και στην ουσία απειλεί με περαιτέρω εδαφικές απώλειες το Κίεβο, κατά κάποιους δυτικούς η ηγεσία της έχει υποστεί «ήττα», τι ακριβώς θα έλεγαν εάν τα πράγματα είχαν σταματήσει στις εξελίξεις του Φεβρουαρίου και η Ουκρανία είχε οδηγηθεί στις δυτικές αγκάλες; Μήπως τότε ο Πούτιν θα είχε καταγάγει νίκη; O παραλογισμός της θέσης κάποιων Δυτικών αναλυτών είναι προφανής.

Δεύτερον, αρέσκονται κάποιοι στην Δύση να μιλάνε για την πτώση της Ρωσίας λόγω των οικονομικών κυρώσεων που θα της επιβάλει η Δύση. Στη συγκεκριμένη παράμετρο φαίνεται να ξεχνάνε τις εξής «λεπτομέρειες»:
>Ο κόσμος πράγματι είναι παγκοσμιοποιημένος σε οικονομικό επίπεδο, σε σημείο που ο φόβος του να σκάσει η «βόμβα» μίας χώρας του οικονομικού μεγέθους της Ελλάδας, να δημιουργεί ρίγη ανησυχίας και φόβου για το τι πρόκειται να επακολουθήσει. Το να περιμένει λοιπόν κάποιος πως η Ρωσία θα οδηγηθεί σε μία οικονομική καταστροφή, χωρίς το «τσουνάμι» μίας τέτοιας πολιτικής επιλογής να χτυπήσει τουλάχιστον την Ευρώπη, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον μειωμένης αντιληπτικής ικανότητας.
>Για ποια ακριβώς Ευρώπη μιλάμε η οποία θα οδηγήσει τη Μόσχα σε οικονομικό «στραγγαλισμό»; Μήπως για την Ευρώπη που βρίσκεται με το ένα πόδι στον Καιάδα της καταστροφής της Ευρωζώνης, λόγω της οικονομικής και πολιτικής αστάθειας στον νότο και της όλο διογκούμενης εχθρότητας με τον βορά. Για την Ευρώπη της κοινωνικής αστάθειας, της φτωχοποίησης, της ανόδου του εθνικισμού και της όλο και μεγαλύτερης μείωσης της δημοκρατικής νομιμοποίησης των αποφάσεών της στα μάτια μεγάλων μαζών των πολιτών της; Δηλαδή περιμένει κάποιος από το Βερολίνο να λειτουργήσει με τρόπο, ώστε να θέσει σε κίνδυνο όσα με τόσο κόπο έχει οικοδομήσει τα τελευταία χρόνια;
>Τέλος, πως ακριβώς εκτιμούν κάποιοι φωστήρες της Δύσης ότι θα αντιδράσουν οι υπόλοιποι μεγάλοι παγκόσμιοι δρώντες σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Πιστεύει πραγματικά κάποιος πως η Κίνα η οποία απαίτησε από τη Γερμανία τη «διάσωση» της Ελλάδας και την παραμονή της στο Ευρώ, θα δεχτεί μία τυχοδιωκτική πολιτική της Δύσης απέναντι στη Ρωσία και όχι απαραίτητα λόγω των συμφωνιών που υπέγραψαν πρόσφατα Μόσχα και Πεκίνο;

Τρίτον, πέραν της δεινής «ήττας» της Ρωσία στην Ουκρανία, και της «οικονομική της καταστροφής», χωρίς να επηρεαστεί κανένας άλλος στον πλανήτη σε σημείο που να τον κάνει να αντιδράσει, ο τρίτος μύθος συνδέεται με το ότι ο Πούτιν είναι έτοιμος να «καταρρεύσει» και στο εσωτερικό, λόγω της αντίδρασης στη πολιτική του. Αυτά που διαφεύγουν στους αναλυτές είναι τα εξής:
>O B. Πούτιν, σύμφωνα με τη μεγάλη πλειοψηφία των Ρώσων, αποτελεί τον ηγέτη που έσωσε τη χώρα από τη καταστροφή που έφερε η πτώση της ΕΣΣΔ και της έδωσε πίσω την εθνική της αξιοπρέπεια, την πολιτική της σταθερότητα, την οικονομική της άνθιση και την γεωπολιτική της δύναμη.
>Η Μόσχα υπό τον Β. Πούτιν έχει κερδίσει ήδη δύο πολέμους (Β’ Πόλεμο της Τσετσενίας, Πόλεμο της Γεωργίας), έχει φέρει ένα τεράστιας συναισθηματικής αξίας για τους Ρώσους έδαφος στη μητέρα-πατρίδα στην ουσία ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΕΜΟ, την Κριμαία, ενώ με τις παρεμβάσεις του σε διάφορα εξωτερικά μέτωπα (Συρία, Ιράν, Αίγυπτος κ.λπ.) έχει προστατεύσει τα Ρωσικά συμφέροντα. Τέλος, στην Ανατολική Ουκρανία, φαίνεται για την ώρα να λαμβάνει μία στάση η οποία χαρακτηρίζεται από τους συμπατριώτες του ως «θετική», με όλα τα ενδεχόμενα να είναι ανοιχτά. Πως ακριβώς κάποιοι αντιλαμβάνονται τη «δύσκολη θέση του Πούτιν» στη διεθνή σκακιέρα; Δηλαδή, η πολιτική των δυτικών χωρών στα διάφορα γεωπολιτικά «θέατρα» κρίνεται επιτυχής;
>Τέλος, πως είναι δυνατόν να κρίνει κάποιος με δυτικά πρότυπα το τι ακριβώς πιστεύει ο μέσος Ρώσος, και το πώς η ιδιοσυγκρασία της ρωσικής «ψυχής» αντιλαμβάνεται την ηγεσία του τόπου της; Εάν οποιοσδήποτε στη Δύση πιστεύει πως ο τρόπος του πολιτεύεσθαι σε μία χώρα σαν την Ρωσία είναι όμοιος με αυτόν στην Αυστρία, στην Ελβετία και στον Καναδά τότε δεν έχει ιδέα από Διεθνείς Σχέσεις και σίγουρα δεν γνωρίζει το πώς λειτουργεί η Ρωσία και ως Κοινή Γνώμη και ως πολιτική, γραφειοκρατική και στρατιωτικο-οικονομική ελίτ.
>Φυσικά, το να προσομοιάζεται η Ρωσική Ομοσπονδία με την ΕΣΣΔ δεν είναι κάτι το απλό διότι υπάρχουν μεν τεράστιες ομοιότητες αλλά και μεγάλες διαφορές. Το σίγουρο είναι ότι ο Πούτιν δεν μπορεί να εξισωθεί ούτε με τον Χρουτσόφ, ούτε η κατάρριψη του Μπόινγκ και το Ουκρανικό με την κρίση των Πυραύλων και την Κούβα. Η μόνη ομοιότητα είναι πως και οι δύο περιπτώσεις είχαν να κάνουν με… πυραύλους, από εκεί και πέρα οι διαφορές είναι τεράστιες.

Κατά συνέπεια και κλείνοντας το σύντομο αυτό σημείωμα, οι τοποθετήσεις δυτικών αναλυτών αναφορικά με τη Ρωσία με όρους «ήττας», «οικονομικής καταστροφής» και «πτώσης της ηγεσίας» της αποτελεί:
Είτε ευσεβείς πόθους στηριζόμενους μόνο στο τι θα θέλαμε και όχι στο τι πραγματικά συμβαίνει, είτε απλή προπαγάνδα για να χρυσώσουν το χάπι σε μία δυτική Κοινή Γνώμη η οποία μέχρι σήμερα πιστεύει ότι ο πλανήτης δεν διαθέτει κάποια δύναμη η οποία να μπορεί να εναντιωθεί στα θέλω της, είτε μία χοντροκομμένη προσπάθεια δημιουργίας θέματος στο εσωτερικό της Ρωσίας. Το ενδεχόμενο εσκεμμένης «δαιμονοποίησης» της Ρωσίας στα πρότυπα περιπτώσεων του πρόσφατου παρελθόντος έτσι ώστε να δημιουργηθεί κλίμα για δυναμική επέμβαση κανονικά δεν θα έπρεπε να εκλαμβάνεται ως πιθανότητα.
Κλείνουμε το παρόν σημείωμα, υπογραμμίζοντας πως η Ρωσία είναι μία μεγάλη δύναμη με ισχυρά και αδύναμα σημεία, το σίγουρο όμως είναι πως αυτή τη στιγμή το Ουκρανικό και η ηγεσία της δεν αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της. Είναι σίγουρο επίσης πως η επισήμανση από τον Τζ. Φρίντμαν περί αύξησης της επιθετικότητας της Ρωσίας εάν κάποιος προσπαθήσει να τη στριμώξει ισχύει στο ακέραιο.
Η αποφυγή ενός νέου πολέμου στην Ευρώπη ή/και στον υδάτινο άξονα Μαύρη Θάλασσα-Στενά-Αιγαίο-Ανατολική Μεσόγειος, έχει να κάνει με την ορθή ανάλυση της κατάστασης και των ισορροπιών. Οι μεγαλύτερες τραγωδίες της ανθρωπότητας έλαβαν χώρα όταν κάποιοι εγκλωβισμένοι στις ιδεοληψίες και τα πιστεύω τους θεώρησαν πως ο κόσμος λειτουργεί όπως τον έχουν πλάσει στο κεφάλι τους. Αυτό στις Διεθνείς Σχέσεις λέγεται «στρατηγικό λάθος» και στην πραγματική ζωή μεταφράζεται σε «λάθος με δραματικές συνέπειες για ολόκληρο τον πλανήτη». 

Πηγη