«ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ» ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

 

1. «Σμίκρυνση του έθνους», «μηδενοποίηση των εθνικών κυβερνήσεων» και «Ευρώπη τύποις δημοκρατική» έβλεπε ο Ανδρέας Παπανδρέου

 Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*
Εντυπωσιακός ο τίτλος άρθρου της δεξιάς γερμανικής εφημερίδας «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» - πόσω μάλλον που ο συγγραφέας του άρθρου είναι ο Νόρμπερτ Μπλουμ, υπουργός διαρκώς στις κυβερνήσεις του χριστιανοδημοκράτη Χέλμουτ Κολ επί σχεδόν 17 χρόνια, από το 1982 ως το 1998: «Το εθνικό κράτος είναι μόνο ένας ενδιάμεσος σταθμός»! Πολύ ενδιαφέρουσες οι απόψεις του γηραιού πολιτικού, ο οποίος εκφράζεται με γερμανική ευθύτητα, χωρίς υπεκφυγές: «Το εθνικό κράτος δεν είναι θεόπεμπτο και επίσης δεν είναι το θεμέλιο της Ευρώπης, αλλά απλώς μόνο ένας ενδιάμεσος σταθμός της ευρωπαϊκής ιστορίας» υπογραμμίζει και συνεχίζει την ανάπτυξη των θέσεών του: «Δύο τάσεις θα καθορίσουν το μέλλον. Πρώτον, η πορεία υπό την ευρεία έννοια προς μια παγκόσμια ευθύνη και δεύτερον, η επιστροφή στις τοπικές ταυτότητες. Ανάμεσά τους θα εξαφανίζεται η σημασία του εθνικού κράτους!». Ο παλαιός υπουργός της Δεξιάς τονίζει: «Το «παλαιό εθνικό κράτος» θα παίξει πιθανόν για ένα μεταβατικό διάστημα τον ρόλο μιας συγκολλητικής ουσίας ανάμεσα στις περιφερειακές και τις ευρωπαϊκές αρμοδιότητες». Ως δεξιός δίνει από τη δική του οπτική γωνία την εξήγηση γιατί πρέπει να ακολουθηθεί αυτή η πορεία: «Οι χρηματοπιστωτικές αγορές σήμερα δεν δαμάζονται από ένα μοναχικό κράτος»! Διαβάζοντας αυτό το άρθρο, η σκέψη του γράφοντος γύρισε πολλά χρόνια πίσω, σχεδόν είκοσι. Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ που είχε γίνει στις Κάνες, στις 25 και 26 Ιουνίου 1995.

Τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε δώσει μια εκπληκτική συνέντευξη Τύπου. Ηταν το πολιτικό «κύκνειο άσμα» του, έναν χρόνο πριν πεθάνει. Δεκαεννέα χρόνια πριν από το άρθρο του Γερμανού Νόρμπερτ Μπλουμ, ο Ανδρέας Παπανδρέου περιέγραψε από την αριστερή σοσιαλδημοκρατική οπτική γωνία το ίδιο φαινόμενο της εξέλιξης της ΕΕ. «Τι είναι η Ενωμένη Ευρώπη; Ποιος την κυβερνά; Τι ρόλο παίζουμε πλέον εμείς οι κυβερνήσεις, οι εθνικές κυβερνήσεις;» αναρωτήθηκε ρητορικά και έδωσε την απάντηση ο ίδιος με κατηγορηματικό τρόπο: «Βαδίζουμε προς μια σμίκρυνση των δυνάμεων του έθνους ως έννοιας, προς τη δημιουργία σφαιρών επιρροής ανάμεσα στους μεγάλους...». Ηταν πραγματικός καταπέλτης. «Να αφήσουμε τα μεγάλα λόγια και τις γυμνασιακές ομιλίες περί των προσόντων και μη της Ενωμένης Ευρώπης» υπογράμμισε και συνέχισε ακάθεκτος: «Εδώ υπάρχει σαφές σχέδιο για τη μηδενοποίηση των εθνικών κυβερνήσεων, οι οποίες δεν θα μπορούν να παίξουν δημοκρατικά αποτελεσματικό ρόλο, αλλά θα υπόκεινται στις κατευθύνσεις που μας δίνει το Διευθυντήριο της ΕΕ»! Η ερμηνεία του ήταν πολύ διαφορετική από αυτή του δεξιού Γερμανού πολιτικού, του επί δεκαεπτά χρόνια υπουργού Μπλουμ: «Και μην ξεχνάμε ότι αυτό μεταφέρει τη δύναμη των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών (που επιθυμούν) σιγά σιγά να ελέγξουν οικονομίες και να παίξουν αυτές τον ρόλο του ενεργού και αποτελεσματικού κυβερνήτη!» είχε τονίσει με ιδιαίτερη έμφαση ο Ανδρέας Παπανδρέου. Το συμπέρασμά του ήταν καταλυτικό: «Βαδίζουμε προς μια Ευρώπη που θα είναι δημοκρατική τύποις, αλλά που οι μεγάλες αποφάσεις θα παίρνονται από ένα triumviratum (σ.σ. τριανδρία) ηγετών της Ευρώπης... Βρίσκω ότι πάμε σε ένα είδος συρρίκνωσης της εθνικής δύναμης, αλλά όχι στον βωμό μιας συλλογικής δημοκρατικής διαδικασίας. Στον βωμό των συμφερόντων. Των συμφερόντων, ρητά!».

Ηταν όντως η συγκλονιστικότερη συνέντευξη του Ανδρέα Παπανδρέου ως πρωθυπουργού. «Σμίκρυνση του έθνους ως έννοιας», «σχέδιο μηδενοποίησης των εθνικών κυβερνήσεων», «Ευρώπη μόνο τύποις δημοκρατική», ανάληψη του ρόλου της διακυβέρνησης από τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις...

Συγκλονιστικά πράγματα είχε δει είκοσι χρόνια πριν ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ. Προς την πορεία που περιέγραψε αυτός τότε κινείται η κατάσταση στην Ευρώπη τις δύο δεκαετίες που μεσολάβησαν από τότε που τα έλεγε. Ηταν η ίδια συνέντευξη Τύπου που είχε πει μια ακόμη φράση που έγραψε Ιστορία, αν και αναφερόταν κυρίως στη στάση των Ευρωπαίων εταίρων απέναντι στην Τουρκία: «Πράγματι αισθάνθηκα για την Ελλάδα πολύ ξένος σε αυτό το κλίμα»! Είχε πει και κάτι άλλο εντελώς ξεχασμένο στην πράξη: «Η Ελλάδα δεν είναι συμπαθής γιατί έχει φωνή. Κάποτε λέει «Οχι». Οχι πάντοτε. Καταπίνει και μερικά. Αλλά κάποτε λέμε «Οχι»! Και σε αυτό έχουμε την πρωτοπορία στην Ευρώπη». Αλαλα τα χείλη των σημερινών κυβερνώντων.

*Δημοσιεύθηκε στο "ΕΘΝΟΣ" την Παρασκευή 25 Ιουλίου 2014