Γκίβαλος Μενέλαος*
Δεν έχει περάσει πολύς χρόνος από τότε που οι φορείς του δικομματικού συστήματος διακυβέρνησης, ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., κυμάτιζαν τις κομματικές τους σημαίες, διαφήμιζαν τις θέσεις και τα προγράμματά τους, ορκίζονταν πίστη στις ιδεολογικές τους αρχές... Ακόμη και το 2009, όταν η κρίση ήταν εμφανής... ακόμη ως ύστερη αναλαμπή, και το 2012 όταν η κατάρρευσή τους παρέπεμπε στο αλλοιωμένο πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι...

Σήμερα, όμως, ιδεολογίες, σύμβολα, προγράμματα, πολιτικές θέσεις, κοινωνικές αναφορές, δημοκρατικές διακηρύξεις ενσωματώθηκαν και χωνεύτηκαν στη "σάπια χύτρα "(Daniel Bell) του νεοφιλελεύθερου δόγματος και των πολιτικών των Μνημονίων.
Ο ένας εταίρος προσαρμόσθηκε σχεδόν αυτόματα. Η Νέα Δημοκρατία και η ηγετική της ομάδα υιοθέτησαν, ενσωματώθηκαν και αναπαράγουν σήμερα -σε σχεδόν καθημερινή βάση- το ακροδεξιονεοφασίζον πολιτικό πρότυπο, το οποίο συνάδει και εκφράζει πλήρως το εφαρμοζόμενο νεοφιλελεύθερο αντικοινωνικό πρότυπο.
Δεν πρόκειται συνεπώς για μια συγκυριακή αλλαγή. Δεν συνδέεται με μία μικρο-πολιτικού τύπου "ακροδεξιά ατζέντα", την οποία υιοθετεί η ηγεσία της Ν.Δ., προκειμένου να προσελκύσει τους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής. Αντίθετα, πρόκειται για έναν δομικού, οργανικού τύπου πολιτικο-ιδεολογικό μετασχηματισμό για μια τομή ιστορικού χαρακτήρα που διαρρηγνύει τις σχέσεις του κόμματος με το παραδοσιακό φιλελεύθερο αστικό συντηρητικό σχήμα. Η πολυδιάσπαση στον χώρο της Δεξιάς προκύπτει άλλωστε ως αποτέλεσμα και έκφραση αυτής της οργανικής τομής.
Ο αυταρχισμός, η υποβάθμιση, ο ευτελισμός του Κοινοβουλίου και των δημοκρατικών θεσμών, συνδυαζόμενος με τα ακροδεξιά παραληρήματα, τον όψιμο αντικομμουνισμό, την περιφρόνηση των κοινωνικών δικαιωμάτων, συγκροτούν το πολιτικό - ιδεολογικό "δίπολο", τον "σκληρό πυρήνα" της σύγχρονης κυβερνώσας νεοφιλελεύθερης Ακροδεξιάς.
Ο άλλος εταίρος, το ΠΑΣΟΚ, αυτοδιαλύθηκε και αποτελεί σήμερα ένα συμπίλημα από "κομμάτια και θρύψαλα" προσώπων, ομάδων, αρχηγίσκων, που αναζητούν εναγωνίως τους όρους της πολιτικής τους επιβίωσης.
Σε αυτήν την περίπτωση εμφανίζεται έντονα το φαινόμενο της αποπολιτικοποίησης, του αποχρωματισμού και τα μνημονιακού τύπου στρατηγικά διλήμματα. Η τακτική του "μέσου όρου", της κομματικής ταυτότητας που συνάγεται διά της "εις άτοπον απαγωγής" και αναζητείται στο "κενό" το οποίο δημιουργείται μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί τη σύγχρονη μετα-πολιτική "προσωπίδα" την οποία επιδιώκουν να επιβάλουν οι πρωταγωνιστές των μνημονιακών πολιτικών και οι "δορυφόροι" τους;.
Ο Ευ. Βενιζέλος και το εναπομείναν ΠΑΣΟΚ κρύβονται πίσω από την ανύπαρκτη Ελιά, αναγγέλλοντας ανεπίσημα -αλλά με σαφήνεια- το τέλος του ΠΑΣΟΚ. Συμπορεύονται ομοθυμαδόν με τα Μνημόνια και την ακροδεξιά Ν.Δ., αλλά αναζητούν προστασία και νομιμοποίηση από το SPD του κ. Σουλτς...
Οι περίφημοι "58" διάττοντες πολιτικοί αστέρες, αλλά γνήσια διαχρονικά τέκνα του "σημιτισμού", δεν ασχολήθηκαν με τα Μνημόνια, αλλά είναι ανοιχτοί σε μια επόμενη μνημονιακή συμπαράταξη με εγγύηση την κεντροαριστερή τους ταυτότητα... Όσο για το μιντιακό "προϊόν" μεταμοντέρνας "κοπής", το Ποτάμι αποτελεί κατασκεύασμα του "μέσου όρου" όπου αθροίζονται προτάσεις -κυρίως από το νεοφιλελεύθερο / ελευθεριακό στρατόπεδο-, με πλήρη αγνόηση του Μνημονίου και των καταστροφικών συνεπειών του. Η μιντιακή δημοκρατία ανέδειξε έναν γνήσιο εκπρόσωπό της, μετέτρεψε ένα τμήμα του προγράμματός της σε κόμμα...
Στην ιστορική πραγματικότητα που βιώνουμε, η αποπολιτικοποίηση, η ουδετεροποίηση, αποϊδεολογικοποίηση, ο τεχνοκρατισμός, η μέθοδος αντιμετώπισης των προβλημάτων, δεν συνιστούν παρά την ευτελή, τη χυδαία μάσκα του νεοφιλελευθερισμού, των συστημικών συμφερόντων και των πολιτικών και κομματικών υποτελών τους.
Τεχνοκρατισμός - εξορθολογισμός - εκσυγχρονισμός: Μέσα από αυτή τη θεμελιώδη τριάδα ασκείται τόσο η συμβολή όσο και η ουσιαστική βία (πολιτική - κοινωνική) από την πλευρά του νεοφιλελεύθερου προτύπου και των πολιτικών εντολοδόχων του. Η "ουδέτερη - τεχνική" γλώσσα, που είναι απαλλαγμένη από κομματικές και ιδεολογικές "δουλειές", εκφράζει τη ρεαλιστική πραγματικότητα και όχι μεταφυσικές και αφηρημένες αντιλήψεις... Αυτό είναι το δόγμα του νεοφιλελεύθερου προτύπου, που εμφανίζεται "ουδέτερο", "αποπολιτικοποιημένο", τεχνοκρατικά έγκυρο απέναντι στις κομματικές σκοπιμότητες.
Η αποπολιτικοποίηση, η τεχνοκρατική αντίληψη περί της πολιτικής, η μετατροπή των κομμάτων σε επικοινωνιακά προϊόντα και σε μέσα, σε εργαλεία που χρησιμεύουν για την επίτευξη τεχνικών στόχων, αποβλέπουν στην πράξη, στη διάρρηξη της σχέσης μεταξύ του πολιτικού συστήματος και της λαϊκής βούλησης και στην πλήρη χειραγώγηση των σχημάτων διακυβέρνησης.
Μέσω της ουδέτερης, θετικιστικής, τεχνικοποιημένης γλώσσας, το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα, η χρηματοπιστωτική υπερ-δομή και οι κομματικοί εντολοδόχοι τους ερμηνεύουν με τον δικό τους τρόπο τα πράγματα, δίνουν το δικό τους νόημα στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις.
Μέσω της αποπολιτικοποίησης, του τεχνοκρατισμού, του "πραγματισμού", ο νεοφιλελευθερισμός επιδιώκει να ασκήσει τη δική του ηγεμονία να επιβάλει το δικό του κοσμοείδωλο στις κοινωνίες και στα άτομα, να εμφανισθεί ως αδήριτη ιστορική νομοτέλεια, ως ιστορικό προϊόν του εγγενούς στις ανθρώπινες κοινωνίες εξοντωτικού ανταγωνισμού (η κατά τον F.A. Hayek: "αυθόρμητη τάξη").
Η λογική του "ουδέτερου κέντρου", η αποπολιτικοποίηση της πολιτικής μέσω της κατασκευής κομματικών σχημάτων θνησιγενούς χαρακτήρα που αναζητούν ταυτότητα στο πολιτικό - ιδεολογικό κενό δεν συνιστούν παρά ένα τελευταίο τέχνασμα, μια αναγκαστική μεταμφίεση των νεοφιλελεύθερων - συστημικών συμφερόντων. Οι χυδαίοι εκβιασμοί, τα τρομοκρατικά διλήμματα έχουν άλλωστε από καιρό εξαντλήσει την εμβέλειά τους...
* Ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών
**AΥΓΗ 30/3/2014